Wat is Borskanker?
Borskanker is die abnormale groei en onbeheerde verdeling van selle in die bors. Hierdie selle kan na die normale borsweefsel versprei en na ander liggaamsdele beweeg.
Wat is die risiko-faktore?
Sekere faktore dui aan dat u 'n groter risiko loop om borskanker te ontwikkel. Dit sluit in:
- Geskiedenis van borskanker in die familie
- Gebruik van alkohol en tabak
- Om oorgewig te wees
- Vroue wat nog nooit kinders gehad het nie, of hulle eers na 30 jaar ouderdom het
- Ouer ouderdom
Hierdie faktore verhoog u risiko, en beteken nie noodwendig dat u die siekte sal hê nie.
Waarskuwings tekens
- Verrimpeling van die vel van die bors
- Klont in die bors of oksel
- Verandering in die vel rondom die tepel, of ’n afskeiding uit die tepel
- Verdimpeling van die tepel, of die tepel trek in
- 'n Ongewone toename, of afname, in die grootte van die bors
- Die een bors is ongewoon laer as die ander. Tepels op verskillende vlakke
- Ongewone swelling, of in die oksel, of gedeelte rondom die skouer
Behandeling
Behandeling wissel na gelang van die erns van die kanker. U kan 'n borsbesparende operasie uitvoer waarin die gewas en 'n klein hoeveelheid normale weefsel rondom die kanker verwyder word. Die verwydering van die hele bors word 'n mastektomie genoem en is 'n ander algemene chirurgiese opsie.
- Bestraling word gebruik nadat die kanker verwyder is om die oorblywende borskankerselle te vernietig of te krimp.
- Chemoterapie is 'n chemiese behandeling wat gebruik word om kankerselle dood te maak.
- Hormoonterapie word gebruik om die groei van borskankerselle te vertraag.
Voorkoming en bestuur
- Doen maandeliks selfondersoeke oor u bors. Leer hoe u u borste kan ondersoek met behulp van die ekstra hulpbronne.
- Gaan gereeld na (borsondersoeke by die kliniek).
- Vroue van 40 tot 54 jaar sonder simptome moet elke jaar 'n mammogram ('n spesiale x-straal vir die opsporing van knoppe in die bors) ondergaan.
- Vroue van 55 jaar en ouer kan elke 2 jaar vir toetse gaan.
Komplikasies/newe-effekte
- Versprei na die longe toe- kortasem, hoes, pyn op die bors
- Versprei na die rugmurg toe (rugmurgkompressie) - aanhoudende nek-of rugpyn, of minder krag in die bene
- Versprei na die lewer-’n mens ly aan naarheid en geelsug
- Hoofpyn, stuiptrekkings/stuipe-aanvalle
- Stuipe-aanvalle, hoofpyn of verwarring
- Meer urinering, onlesbare dors, ontwatering, braking en hardlywigheid